1

W Norymberdze zostałyśmy ciepło powitane przez goszczącą nas organizację. Na początku zapoznano nas z niemieckim systemem edukacji.

 

 

Szkoły były starannie przygotowana na naszą wizytę.W każdej z nich pedagodzy i psycholodzyz prezentowali system wsparcia uczniów z doświadczeniem migracyjnym. Uczestniczyłyśmy także w spotkaniach z dyrektorami szkół i nauczycielami, którzy charakteryzowali swoją placówkę. Spotkania wstępne miały nam ułatwić obserwację zajęć metodą job shadowing.  

 

 

 

 

 

Tak wyglądają szkoły w Norymberdze. Niestety ze względu na ochronę danych osobowych nie mogłyśmy wykonywać zdjęć w ich wnętrzu. Budynek poniżej został zaprojektowany stosunkowo niedawno, stąd ciekawie prezentują się fasady z dużą ilością okien. We wnętrzu zainteresowanie wzbudzają korytarze, w których skręca się pod kątem rozwartym, co ułatwia poruszanie się uczniom na wózkach inwalidzkich.

 

Nasi goście zaprosili nas na typową bawarską kolację. Miła, przyjazna atmosfera sprzyjała wymianie doświadczeń.

 

Otrzymałyśmy wiele ciekawych materiałów dotyczących nauczania języka niemieckiego jako obcego. Niemieccy koledzy w tym zakresie mogą szczycić się pokaźnym dorobkiem. 

i 

Nasi goście zadbali również, by pokazać nam najciekawsze miejsce w swoim mieście. Tu na kolumnach prezentowane są ARTYKUŁY DOTYCZĄCE PRAW CZŁOWIEKA. Szósty artykuł zapisany jest w języku polskim.

 

 

Wnioski z wybranych obserwowanych przez nas lekcji.

• Lekcja j. angielskiego w klasie 13  . Obserwowana zajęć prowadzonych przez nauczyciela, opiekuna job-shadowing oraz rozmowa z nauczycielem. Wnioski: bardzo wyskoki poziom umiejętności językowych prezentowany przez uczniów.W trakcie dwugodzinnych zajęć uczniowie czytali  fragmen powieści kryminalnej, przewidywali zakończonie, charakteryzowali postaci,argumentowali postępowanie bohaterów. Lekcja przypominała bardziej zajęcia literackie niż typowe lekcje językowe. Ten sposób prowadzenia zajęć pozwalał na wykorzystywaniu zasobów językowych w szerokim zakresie. Uczniowie ćwiczyli umiejętnoć mówienia. Mieli możliwość wyrażania indywidualnych sądów. Grupa składała się z 15 osób. Nauczyciel w trakcie rozmowy podkreślił istotę kształcenia umiejętności komunikowania się oraz dostosowanie zajęć do uczniów ze specjalnymi potrzebami. Dziewczynka z problemami w wiedzeniu potrzebowała wsparcia ze strony nauczyciela  – życzliwe podejście, cierpliwość.
• Lekcja matematyki  2 godz.– klasa 5 . Obserwowana zajęć prowadzonych przez nauczyciela, opiekuna job-shadowing oraz rozmowa z nauczycielem. Wnioski:Klasa składała się z 28 osób. W grupie byli uczniowie pochodzący z różnych krajów. Wszystkie dzieci z doświadczeniem migracyjnym znały język niemiecki na poziomie umożliwiającym im  pełne uczestnictwo w lekcji. Niektórzy z nich w przeszłości byli uczniami willkommen klasse. W trakcie zajęć stosowane były metody wyciszania uczniów. Nauczyciel podnosił dłoń i stopniowo zaginał palce. Uczniowie natychmiast milkli. Wskazuje to na fakt, że metoda ta jest często stosowana, ponieważ nauczyciel nie musiał udzielać wskazówek głosem, wystarczyły do porozumienia się z grupą gesty. Również na tej lekcji zwrócona była uwaga na indywidualizację. Każdy z uczniów na końcu Sali posiadał swój koszulkę, w której znajdowały się przygotowane zadania. To dziecko decydowało w jakim tempie wykona pracę. Nauczyciel przygotował zadania oraz służył dzieciom pomocą udzielając wyjaśnień. Każdy mógł poprosić przez podniesienie ręki o pomoc nauczyciela. Dzieci swobodnie  podchodziły do nauczyciela. W każdej sali lekcyjnej znajdowała się umywalka.Uczniowie w trakcie lekcji, bez pytania o zgodę nauczyciela, korzystają z tego miejsca.
• Lekcja j. niemieckiego w willkommen klasse . Obserwowana zajęć prowadzonych przez nauczyciela, opiekuna job-shadowing oraz rozmowa z nauczycielem. Wnioski: W skład grupy wchodziło ośmioro dzieci. Każde z nich pochodziło z innego państwa. Jeden z chłopców przyjechał do Niemiec zaledwie kilka dni wcześniej. Stopień znajomości j. niemieckiego przez uczestników był różny. Nauczyciel potrafił wykorzystać do przeprowadzenia lekcji fakt, iż jedno z dzieci miało urodziny. Duży nacisk został położony na umiejętność mówienia. Ośmieleniu pomogła zabawa. Dzieci stojąc w kole wymieniały w odpowiedniej kolejności nazwy miesięcy. Wygrywał ten, kto nie pomylił się. Gra motywowała do podjęcia wysiłku, ale dawała też wiele radości. Sprawiało to, że relacje nauczyciel – uczeń, uczeń – uczeń stawały się bardziej otwarte. Nauczyciel przygotował wiele pomocy w postaci kart z nazwami miesięcy, datami. Karty były układane na podłodze. Wiele zadań wykonywanych było w ruchu. Dzieci mogły podejść, przełożyć karty. Często podejmowany ruch sprawiał, że zwiększało się zaangażowanie klasy. W trakcie zajęć do sali wszedł uczeń z innej klasy. Nauczyciel wyjaśnił, że zgodnie z obowiązującym systemem szkolnym, dziecko przeszkadzające swoim kolegom w trakcie zajęć jest zobligowane do opuszczenia sali i wykonaniu odpowiednich zadań w klasie, którą wskaże mu nauczyciel. Konieczne jest też, by zdobył podpis nauczyciela, który gościł go na swojej lekcji.
• Lekcja wychowawcza- 2 godz.klasa . Obserwowana zajęć prowadzonych przez nauczyciela, opiekuna job-shadowing oraz rozmowa z nauczycielami.Wnioski: Klasa składała się z 28 dzieci. W szkole, do której uczęszczają 95% stanowią dzieci porozumiewające się w domu innym językiem niż j. niemiecki. Wszyscy uczniowie znają dobrze język niemiecki. Zajęcia prowadzone były metodą projektu. Uczniowie po usłyszeniu historii o słoniu, który często wpadał w nieuzasadnioną złość przygotowywali wspólnie wyklejankę  - słonia. Każde z dzieci posiadało skrawek materiału, który decydowało się wkleić w kontury słonia. Zadanie wykonywane zbiorowo dawało poczucie jedności i wspólnoty w podobnych odczuciach. Dzieci miały też okazję odgrywać scenki dramatyczne, w których miały wykorzystać asertywne rozwiązanie w sytuacji, gdy ktoś stara się wzbudzić w rozmówcy czy uczestniku zdarzenia złość. Uczniowie byli wyciszani w trakcie lekcji przyciszaną muzyką, graniem na cymbałkach od najwyższego do najniższego tonu, odliczaniem od pięciu do jeden z pokazywaniem cyfr dłonią. Lekcja była prowadzona przez dwóch nauczycieli. Żaden z nich nie podniósł głosu, nie wykazał zniecierpliwienia czy irytacji gestem, mimiką twarzy. Nauczycielka dyscyplinowała jednego z chłopców podchodząc bezpośrednio i np. wyjmując zabawkę z dłoni. Stosowane metody wyciszania nie uciszania  sprawiły, że w klasie panowała spokojna, przyjazna atmosfera.
• Lekcja j. polskiego 3 godz. 2 godz.klasa 5 -  uczniowie bardzo chętnie uczestniczyli w zajęciach. Przyswajali nowe dla nich słownictwo. Byli niezwykle otwarci na nowe doświadczenia. Dzieci pracowały w grupach nazywając poszczególne przedmioty znajdujące się na zdjęciu sali lekcyjnej . Jeden z uczniów posiadający polskie korzenie wystąpił w roli eksperta. W ten sposób dzieci dostrzegłykorzyści płynące z wielokulturowości i wartość w uczeniu się języków obcych.

 

Spostrzeżenia

• W trakcie obserwowanych lekcji wykorzystywano różnorodne metody jak: praca z tekstem, dyskusja, projekt, drabiny. Najciekawszą okazała się metoda drabiny. Jak podkreślali nauczyciele stosowanie tej metody  pozwala ona na indywidualizację pracę na lekcji. Uczniowie wykonują zadania przygotowane przez nauczyciela danego przedmiotu z pomocą pedagoga i psychologa szkolnego. Uczeń sam ocenia swoje postępy, zaznacza na podanej przez nauczycila planszy przyrost wiedzy.
• Nauczyciele wielokrotnie w rozmowach podkreślali, że technologia informacyjna jest ważna, ale nie najistotniejsza w procesie przekazywania wiedzy. Uwagę kierowali raczej na budowanie relacji z uczniem, co ma wpłynąć na motywację .
• Wartość pracy zespołowej to kolejny element wskazywany w rozmowach z nauczycielami . Praca w grupie uczy komunikacji, radzenia sobie z negatywnymi zachowaniami jak n.p. agresja. Istotne jest uczenie  opanowywania emocji.
• Uczniowie ze specjalnymi potrzebami włączani są do systemu edukacyjnego na kilka sposobów w zależności od jego potrzeb. Może odbywać się to w drodze integracji, inkluzji przy wykorzystaniu kooperacyjnych klas, partnerskich klas, otwartych kla czy ,tandemowej klayę, inkluzji pojedynczego dziecka lub  inkluzji poprzez przygotowaną w tym kierunku szkołę.
• Uczniowie cudzoziemscy, którzy nie znają j. niemieckiego uczęszczają do willkommen klasse, gdzie przez rok uczą się języka posiadając zwiększoną liczbę godzin przeznaczoną na ten cel. Nauka w tym oddziale może być przedłużona w zależności od potrzeb dziecka z doświadczeniem migracyjnym.

 

Job shadowing - Norymberga

Na obserwowanych lekcjach dominowało ocenianie kształtujące wspierające pracę ucznia. Nauczyciele udzielali informacji zwrotnej,  ukierunkowując działania uczniów, inicjowali działania zespołowe wymagające współpracy, a nie rywalizacji.

 Indywidualizacja pracy polegała m.in. na dostosowaniu zadań (zadania opracowywane przez zespół nauczycieli oraz psychologa i pedagogana podstawie wyników diagnozy wiedzy i umiejętności) do możliwości uczniów, które dzieci wykonywały indywidualnie. Dokonywano także samooceny swojej pracy. W sytuacji, gdy uczeń potrzebował wsparcia nauczyciela, zwracał się do niego o pomoc. Na obserwowanych zajęciach nauczyciele pełnili rolę tutorów (nie wykładowców).