Już od pierwszego dnia pobytu, od pierwszych rozmów z uczniami widać, że są dumni ze swojego dziedzictwa kulturowego. Duma idzie w parze ze znajomością regionu i jego najwspanialszych miejsc. Uczniowie poznają swoje otoczenie, bogactwo edukacji regionalnej buduje tożsamość.
Edukacja terenowa w szkole portugalskiej jest obecna na co dzień. W Polsce w nową podstawę programową geografii wpisano obligatoryjność zajęć w terenie. „Ważnymi metodami i formami realizacji treści kształcenia jest realizacja projektu edukacyjnego oraz zajęcia w terenie. Realizacja celów kształcenia geograficznego powinna odbywać się poprzez: stosowanie metod umożliwiających kształtowanie umiejętności obserwacji (krajobrazów, zjawisk, procesów naturalnych i antropogenicznych) podczas zajęć w terenie (obowiązkowych i realizowanych w znacznie większym wymiarze niż dotychczas).” I dalej wyjaśnienie, że chodzi o „wprowadzenie takich metod i środków, które stwarzają warunki do dostrzegania piękna otaczającego świata w różnych jego aspektach, sprzyjających kontemplacji piękna przyrody i obiektów dziedzictwa kulturowego”. Podkreśla się ważność poznawania krajobrazów lokalnych, wpisania ich w edukację patriotyczną.
Takie podejście do nauczania w Portugalii doradcy z Warszawy mogli dostrzec poprzez osiągane efekty – postawę młodych Portugalczyków wobec własnego dziedzictwa. Zaczynając od kultury codziennej – najzwyklejszej kulinarnej, poprzez kulturę lokalną – np. postrzeganie Lamego jako centrum pielgrzymkowego, aż po bogactwo regionu Douro.
Największym bogactwem Douro jest krajobraz i winnice. Alto Douro, czyli po portugalsku Górne Douro –to region winiarski nad rzeką Douro, który zajmuje prawie 25 tysięcy hektarów. W 2001 roku region został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako świadectwo krajobrazu przekształconego przez człowieka i podporządkowanego uprawie winorośli i produkcji wina.
Produkcja odbywa się metodami tradycyjnymi, zwłaszcza ta związana z uprawą winorośli – ze względu na ukształtowanie terenu – strome zbocza. Portugalczycy stale inwestują w winnice, aby utrzymać ich charakterystyczny krajobraz. Douro to region, który zarabia turystyką i winem, to wizytówka północnej Portugalii. Klimat tutejszy charakteryzuje się chłodnymi zimami, które są wilgotne oraz bardzo gorącym latem. Na przełomie maja i czerwca, podczas pobytu doradców temperatura przekraczała 30 stopni C w ciągu dnia. Najlepsze gatunki winorośli uprawia się na glebach położonych przy samej rzece. Ziemia jest łupkowa, winorośle wykształcają bardzo długie korzenie w poszukiwaniu wody, daleko w szczelinach skalnych. Dzięki temu są w stanie przetrwać lato bez wody, kiedy jest dużo słońca i susza. Owoce stają wyjątkowo słodkie.
Region Douro szczyci się pierwszą na świecie tzw. apelacją. Apelacja w Douro została wyznaczona przez portugalskiego markiza de Pombal w 1756. Rzeka Douro płynie przez Hiszpanię aż do wybrzeża atlantyckiego. Ostatnio modne stały się rejsy rzeką od Hiszpanii, po wybrzeże portugalskie. Nauczyciele portugalscy wyjaśniają, że z rejsów korzystają bardzo bogaci turyści. Nauczyciele wyjeżdżają z uczniami na krótsze przejażdżki, umożliwiające poznanie specyfiki regionu, ich regionu. W pobliżu Lamego, w miejscowości Vila Real kształcą się specjaliści od wina. I to specjaliści pierwszej klasy, to tutaj jest uniwersytet, który w swojej strukturze ma słynny w Europie Wydział Enologii, czyli zajmujący się m.in. uprawą winorośli, sposobami określania składu poszczególnych gatunków wina, produkcją, sposobami przechowywania, zasadami degustacji. Takie wydziały są tylko w niektórych krajach, właśnie w Portugalii i tradycyjnie we Francji. Można więc zdobyć tytuł licencjacki i magisterski w zakresie enologii . Na marginesie, podczas lotu z Warszawy do Porto doradcy metodyczni mogli skorzystać z dobrodziejstw edukacji nieformalnej: w samolocie lecieli z nimi polscy specjaliści od wina. Do winnicy w okolice Porto. Bardzo głośno i z wielkim przejęciem opowiadali o swojej pracy.
Czy wiedza zwana enologią jest przydatna w pracy doradcy metodycznego? Enologia jest zwłaszcza przydatna dla nauczających zawodu, tych którzy kształcą np. przyszłych sommelier. W Polsce nie ma studiów wyższych z enologii. We WCIES był prowadzony kilka lat temu kurs na temat savoir-vivre, protokołu dyplomatycznego – z elementami enologii, może warto powtórzyć? Nauczyciele uczestniczący byli zachwyceni. Nauczyciele coraz częściej potrzebują wiedzy z różnych dziedzin, interdyscyplinarnej.
Produkcja wina z punktu widzenia procesów chemicznych jest konkretną wiedzą dla tych, którzy zajmują się naukami przyrodniczymi, zwłaszcza chemią. Doradcy mieli szczęście. Zapoznali się z bardzo dochodową produkcją wina marki Reposiera, które jest najlepszym winem musującym w Portugalii. Produkcja została omówiona z punktu widzenia procesów chemicznych, ale była interesująca ze względu na swoją formę przekazu, nie tylko dla specjalistów. Doradcy zostali zaproszeni do piwnic, w których jest 10 milionów butelek wina, aby na własne oczy zobaczyć, jak wygląda produkcja i przechowywania wina musującego. Wizyta była możliwa, bo jedna z nauczycielek szkoły jest współwłaścicielką marki Reposiera. Innymi słowy piwnica należy także do niej.
Podczas pobytu w dolinie rzeki Douro, doradcy mieli okazję zapoznać się ze śluzą rzeczną. Dla niektórych było to odkrycie, to nie statek jest podnoszony na wyższy poziom, to rzeka się podnosi, a statek wraz z nią!
Najczęściej jest tak, że osoba, która nie zna historii, literatury, kodów kulturowych jest uważana za mało edukowaną, za taką która ma poważne braki w edukacji. Z drugiej strony, brak wiedzy z przedmiotów ścisłych, np. nieznajomość matematyki, praw fizyki, tzw. przedmiotów ścisłych jest powodem do chwały. Bywa, że w dobrym tonie jest przyznać się, że miało się co najwyżej dwójkę z matematyki. Takie braki najczęściej nie rażą, budzą zrozumienie. Skąd ten brak symetrii? U nas zastosowanie dla wiedzy z doliny Douro znaleźli doradcy w zakresie matematyki i informatyki, Małgorzata Iwanowska i Urszula Dzwonowska. Ela Konopacka, doradca w zakresie logopedii, została zainspirowana do wykorzystania krajobrazów Douro do opracowania kart pracy dla nauczycieli.
Tama zbierająca wodę na rzece Douro inspiruje także do wykorzystania w projektach międzynarodowych. Wiedza o tamach jest przydatna dla projektów ekologicznych. Stanowi inspirację do odwiedzania miejsc nakierowanych na zagadnienia techniczne, jak turbiny, koła zębate, obiekty przemysłowe. W projekcie możemy zaplanować kombinację elementów krajoznawczych z typowymi charakterystycznymi dla zagadnień technicznych, a nawet przemysłowych. Co więcej, taką wiedzę można powiązać z rynkiem pracy. Te wszystkie miejsca uczniowie będą poznawać z punktu widzenia potencjalnych miejsc pracy. I mamy doradztwo zawodowe, tak potrzebne w szkole. Na szkoleniach omawiamy pomysły na projekty międzynarodowe angażujące nauczycieli przedmiotów ścisłych. Taki przykładowy temat jest związany z Douro. Można go „przełożyć” na warunki lokalne.