07.04.2022 rok

Temat: Części mowy i zdania. Gatunki i rodzaje literackie - powtórki przed egzaminem.

----------------------------------

07-08.03.2022 rok

Temat: Najważniejsze postacie "Pana Tadeusza" - pracujemy z lekturą.

RYSUNKOWE KARTY PRACY SYLWII OSZCZYK

------------------------------

02.03.2022 rok

Temat: Powtarzamy wiadomości z lektur z klas 7-8.

---------------------------

23.02.2022 rok

Temat: Obraz szlachty polskiej - dworek, stroje, zwyczaje...

Na podstawie następujących fragmentów - uczniowie tworzą notatkę dotyczącą życia i obyczajów szlacheckich. PRACA W GRUPACH:

I. 23-72 opis dworu w Soplicowie

I. 142-159 obyczaje szlacheckie, Wojski

I. 184-247 obyczaje, grzeczność staropolska

I. 268-434 zasady dobrego wychowania, uczta, historia zamku Horeszków

I. 487-490 patriotyzm

I. 850-857 ubiór szlachecki polski

II. 492-496 kawa, porcelana

II. 515-518 wyborne posiłki 

V. 305-324 opis uczty staropolskiej, goście przy stole

VI. 378-616 opis szlachty i majątku Dobrzyńskich (szlachta zaściankowa)

VII. charakterystyka szlachty polskiej

XII. 1-154 opis ostatniej uczty staropolskiej, opis serwisu obiadowego

-----------------------------

22.02.2022 rok

Temat: Język poetycki w "Panu Taduszu". Środki stylistyczne - przypomnienie.

Środki stylistyczne

       „ Kto z nas tych lat nie pomni, gdy, młode pacholę

  Ze strzelbą na ramieniu świszcząc szedł przez pole,

  Gdzie żaden wał, płot żaden nogi nie utrudza,

  Gdzie przestępując miedzę, nie poznasz, że cudza!

  Bo na Litwie myśliwiec jak okręt na morzu, 

  Gdzie chcesz, jaką chcesz drogą, buja po przestworzu!

  Czyli jak prorok patrzy w niebo, gdzie w obłoku

  Wiele jest znaków widnych strzeleckiemu oku,

  Czy jak czarownik gada z ziemią, która głucha

  Dla mieszczan, mnóstwem głosów szepce mu do ucha.

          Tam derkacz wrzasnął z łąki, szukać go daremnie,

  Bo on szybuje w trawie jako szczupak w Niemnie;

  Tam ozwał się nad głową ranny wiosny dzwonek:

  Również głęboko w niebie schowany skowronek;

  Ówdzie orzeł szerokim skrzydłem przez obszary

  Zaszumiał, strasząc wróble jak kometa cary;

  Zaś jastrząb, pod jasnemi wiszący błękity,

  Trzepie skrzydłem jak motyl na szpilce przybity.

  Aż ujrzawszy wśród łąki ptaka lub zająca,

  Runie nań z góry jako gwiazda spadająca.”

                                                                             Adama Mickiewicz,  „Pan Tadeusz”, księga II, w. 1 - 20;

1. W przytoczonym fragmencie „Pana Tadeusza” przeanalizuj układ rymów. Zaznacz i nazwij je.

aa bb - rymy parzyste, żeńskie, zazwyczaj dokładne (zająca - spadająca), ale zdarzają się także rymy niedokładne (pacholę - pole).

2. Zaznacz w tekście anaforę.

3. Wypisz z tekstu wszystkie epitety  określające następujące rzeczowniki:

1. błękity - jasnemi
2. dzwonek - ranny
3. pacholę - młode

4. Jaki to środek stylistyczny?

1. „(...) z ziemią, która, głucha (...) - metafora (przenośnia)
2. „(...) z ziemią, która (...) mnóstwem głosów szepce mu do ucha” - onomatopeja
3. „głęboko w niebie schowany skowronek” - metafora
4. „jastrząb, pod jasnemi wiszący błękity” - metafora

5. Jaki środek stylistyczny został zastosowany w  zwrotach? onomatopeja

1. „(...) świszcząc szedł przez pole”
2. „Tam derkacz wrzasnął z łąki”
3. „Ówdzie orzeł szerokim skrzydłem (...) Zaszumiał (...)”
4. „Zaś jastrząb (...) Trzepie skrzydłem (...)”                    

6. Z przytoczonego fragmentu „Pana Tadeusza” wypisz cztery porównania.

„ Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie.

   Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,

   Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie

   Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.

       Panno Święta, co jasnej bronisz Częstochowy

  I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy

  Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!

  Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem

  (Gdy od płaczącej matki pod Twoję opiekę

  Ofiarowany martwą podniosłem powiekę

  I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu

  Iść za wrócone życie podziękować Bogu),

  Tak nas powrócisz cudem na ojczyzny łono.

  Tymczasem przenoś moję duszę utęsknioną

  Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,

  Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;

  Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,

  Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem;

  Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała,

  Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała,

  A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedzą

  Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą.”                   

Adama Mickiewicz – „Pan Tadeusz”, księga I, w. 1 – 22;

1. Wypisz z tekstu wszystkie epitety określające następujące rzeczowniki:

1. gród - zamkowy, nowogródzki
2. dusza - utęskniona
3. Niemen - błękitny
4. pola - malowane, wyzłacane i posrebrzane

2. Zaznacz w tekście apostrofy. Wyjaśnij, co oznacza ten termin.

Bezpośredni, często uroczysty zwrot do kogoś/ czegoś (bóstwa, osoby, Ojczyzny itp.).

3. Wypisz z tekstu porównania.

4. Zaznacz w tekście anaforę.

5. Jaki to środek stylistyczny?

1. „panieńskim rumieńcem dzięcielina pała” - uosobienie
2. „Do tych pól malowanych zbożem (...)” - metafora
3. „na niej z rzadka ciche grusze siedzą”  - ożywienie

6. Przeanalizuj układ rymów w zacytowanym fragmencie „Pana Tadeusza”. Zaznacz rymy i nazwij je.

aa bb - rymy parzyste, żeńskie, zazwyczaj dokładne (zająca - spadająca), ale zdarzają się także rymy niedokładne (łono - utęsknioną).

Zabawcie się w poetów!

Uzupełnijcie tekst własnymi pomysłami, mieszcząc się w 13-zgłoskowcu i zachowując parzyste rymy:

Słońce już gasło ......................................................................................

..................................................................................................................

U góry ....................................................................................................

Chmurki ..................................................................................................................

Tam .........................................................................................................

.................................................................................................................

----------------------------

WYMAGANIA EGZAMINACYJNE_2022 ROK

Wymagania_ EGZAMIN 2022 rok

1. Rodzaje i gatunki literackie:

- liryka - podmiot liryczny, środki stylistyczne, rymy (wiersze), 

- epika - proza, narrator (np. powieści, opowiadania),

- dramat - utwory do wystawienia na scenie (komedia, tragedia).

2. Wskazywanie: wątków, elementów rzeczywistych i fikcyjnych.

3. Umiejętność charakteryzowania bohaterów i uzasadniania swojego zdania na jego temat.

4. Środki stylistyczne (w tym symbol i alegoria) i ich funkcje.

5. Komizm i jego rodzaje.

6. Ironia.

7. Tekst publicystyczny, literacki, reklamowy a naukowy (rozpoznawanie).

8. Części mowy i zdania.

9. Przekształcanie zdań pojedynczych w złożone i złożonych w pojedyncze, a także w równoważniki zdań.

10. Słowotwórstwo: wyraz podstawowy i pochodny (podstawa słowotwórcza, temat i formant). Rodzina wyrazów.

11. Imiesłowy - rodzaje. Imiesłowowy rónoważnik zdania.

12. Zdania pojedyncze i złożone oraz ich rodzaje.

13. Mowa zależna i niezależna.

14. Style i ich rodzaje: potoczny, urzędowy, artystyczny, naukowy, publicystyczny.

15. Redagowanie dłuższych form: przede wszystkim opowiadanie i rozprawka, a także form krótkich: ogłoszenie i zaproszenie.

----------------------------

17.02.2022 rok

Temat: Obraz szlachty w "Panu Tadeuszu".

Opis typowego dworku szlacheckiego.

Bohater zbiorowy - szlachta.

Obraz szlachty

Warstwy szlacheckie

W I Rzeczypospolitej prawo gwarantowało równość szlachecką, jednak ten stan społeczny był wewnętrznie podzielony ze względu na zamożność. Uporządkuj wymienione poniżej warstwy szlacheckie w kolejności od najzamożniejszych aż po drobną szlachtę, a następnie scharakteryzuj krótko każdą z nich.

1) MAGNATERIA

2) SZLACHTA ŚREDNIOZAMOŻNA

3) SZLACHTA ZAGRODOWA

4) GOŁOTA

Szlachta w Panu Tadeuszu

Połącz poszczególnych bohaterów Pana Tadeusza z odpowiednią warstwą szlachecką, z której się wywodzili.

Bartek Prusak, Ewa Horeszkówna, Sędzia Soplica, Rejent, Jacek Soplica, Stolnik Horeszko, Maciek nad Maćkami, Podkomorzy, Maciek Konewka, Tadeusz Soplica, Bartek Brzytewka, Maciek Chrzciciel, Hrabia, Gerwazy Rębajło, Asesor

Pan Tadeusz powstawał w latach 1832–1834, kiedy Polska znajdowała się pod zaborami. Szlachta na skutek politycznych okoliczności była zmuszona do głębokich przemian wewnętrznych. Opisz krótko, na czym polegały te przemiany również w kontekście zmian w myśleniu o własnej tożsamości.

PRAWDA / FAŁSZ

- Szlachta polska jest zbiorowym bohaterem Pana Tadeusza.

- W poemacie przedstawiony został obraz rzeczywistości szlacheckiej z czasów przedrozbiorowych.

- Pomimo zmieniającej się rzeczywistości politycznej rola szlachcica pozostawała zawsze taka sama.

- Mickiewicz w swoim poemacie daje pełen obraz szlacheckiego społeczeństwa – od warstw najwyższych po szaraczków.

- Nie wszystkie warstwy szlacheckie składały się z wolnych obywateli Rzeczypospolitej.

- Magnaci byli ludźmi wykształconymi.

- Stolnik Horeszko, jeden z przedstawicieli magnaterii w Panu Tadeuszu, był obecny jedynie we wspomnieniach i opowieściach pozostałych bohaterów.

- Stolnik Horeszko wykorzystywał Jacka Soplicę, aby zrealizować swoje cele.

- Najwyższą warstwę społeczną Rzeczypospolitej nazywano tradycyjnie arystokracją.

- Hrabia nie był jedynym spadkobiercą zamku, o który toczy się spór.

- Hrabia odrzucał wpływy mody zagranicznej i hołdował jedynie szlacheckim zwyczajom i tradycjom.

- Zamek Horeszków stał się interesujący dla Hrabiego dopiero, gdy usłyszał on romantyczną historię, która rozegrała się w murach tej budowli.

- Szlachta średniozamożna była najmniej liczną grupą ukazaną na kartach poematu.

- Adam Mickiewicz scharakteryzował przedstawicieli szlachty średniozamożnej, korzystając z pełnionych przez nich funkcji politycznych.

- Soplica swoimi słowami i zachowaniem prezentował ciągłość polskich tradycji i obyczajów.

- Bohaterowie poematu nie mogli pokładać nadziei na kontynuowanie szlacheckich tradycji w nowym pokoleniu.

- Szlachta zagrodowa to najliczniej reprezentowana warstwa szlachecka ukazana w Panu Tadeuszu.

- Przywarą rodu Dobrzyńskich było stawianie siły i wiary we własne możliwości nad rozsądkiem i trzeźwą oceną sytuacji.

- Dobrzyńscy byli niegdyś ważną i bogatą szlachtą.

- Maciek Konewka ukazany został jako głos wielkiej mądrości życiowej.

- Rębajło nigdy nie był wiernym sługą rodziny Horeszków.

- Gerwazy był osobą odważną, sprytną, ale także mściwą i upartą.

----------------------------

16.02.2022 rok

Temat: Losy Jacka Soplicy jako bohatera romantycznego i dymanicznego.

Spowiedź Jacka Soplicy

Jacek Soplica - młodość:

brat sędziego, zakochany w Ewie Horeszkównie (ze wzajemnością), odrzucony jednak przez jej ojca, który nieraz wykorzystywał Jacka np. podczas sejmików (głosy), Jacek miał niespokojną naturę, cechowała go pycha, impulsywność i pewność siebie; kiedy został odrzucony przez Stolnika Horeszkę - zatrzelił go i zmuszony był do ucieczki z kraju.

x. Robak - wiek dojrzały:

zakonnik bernardyn, przybrał nawisko Robak (poniżył się, aby odpokutować swoją wcześniejszą pychę), przygotowywał powstanie na Litwie (działał jako emisariusz); ponadto roztaczał opiekę nad synem (Tadeuszem) i Zosią, córką Ewy.

Jacek Soplica / ks. Robak - jako bohater romantyczny i dynamiczny.

Miłość Jacka nie okazała się szczęśliwa, ponieważ ojciec Ewy nie zgodził się na ślub młodych, Jacek w gniewie zabił Stolnika i musiał uciekać. Męczyły go wyrzuty sumienia. Wstąpił do zakonu i całkowicie odmienił swoje życie.

----------------------------

15.02.2022 rok

Temat: Doskonalenie umiejętności testowych.

egz_j.pol_2019.pdf

egz_j.pol_2019_klucz.pdf

----------------------------

ZADANIE DŁUGOTERMINOWE - WYJAŚNIJ I PRZYBLIŻ KOLEGOM I KOLEŻANKOM Z KLASY WYRÓŻNIONE WYRAZY Z TWOJEGO CYTATU. Zadanie do wykonania na poniedziałek.

------------------------------

10.02.2022 rok

Temat: Dlaczego Adam Mickiewicz napisał "Pana Tadeusza"? Porównujemy nasze wiadomości ze słowami poety.

Epilog PT

Na podstawie treści epilogu uzupełnianie notatki (na podstawie poniższych pytań) w zeszytach przedmiotowych.

- Co poeta czuł na emigracji?Jak postrzegał polską emigrację i państwa, w których przebywała?

Poeta na emigracji (we Francji) czuł się fatalnie - tęsknił za Ojczyzną, a ponadto był świadkiem kłótni polskiej emigracji, która nie potrafiła się dogadać.

Mickiewicz ma świadomość cierpień Polaków, którzy zostali w Ojczyźnie. Poeta jest załamany, bezsilny, brakuje mu nawet odwagi do myślenia o sytuacji w kraju.

Emigracja czuje się wyobcowana.

- Co myślał o Polsce? Co dostrzegał z daleka? Jak opisał Polskę?

Ojczyznę uważał za kraj szczęśliwości, nie chciał pisać o trudnej historii Polski (o rozbiorach, powstaniu, represjach carskich). Poeta zdawał sobie sprawę z tego, że wiele czasu upłynie zanim potomni będą potrafili spokojnie myśleć o tym, co się stało i zanim przyjdzie pocieszenie.

Polska to kraj wartości: wierności (lojalności), miłości (także patriotycznej), i wrażliwości. W innych krajach tytakich zasad brakuje.

- Jakie miał marzenia związane z Polską?

Poeta marzył o powrocie do Ojczyzny, a także o ty, aby jego dzieło trafiło do kraju i było powszechnie znane i czytane.

------------------------------

08.02.2022 rok

Temat: Doskonalimy umiejętności testowe - praca z testem poświęconym "Balladynie".

egz_j.pol_2020.pdf

------------------------------

07-09.02.2022 rok

Temat: Pan Tadeusz - trudna lektura?

Pan Tadeusz_podstawowe wiadomości

1. Kartkówka z treści lektury.

2. Wrażenia po lekturze utworu Adama Mickiewicza.

3. Elementy świata przedstawionego.

Miejsce akcji: Litwa - dwór Sopliców, zamek Horeszków, Dobrzyn, karczma Jankiela i okolice (np. lasy).

Czas akcji: 1811-1812.

Bohater zbiorowy: szlachta.

4. "Pan Tadeusz" jako epopeja narodowa / epos narodowy.

Epopeja narodowa. Określenie przysługujące zwykle jednemu eposowi w literaturze narodowej, który w oparciu o materiały historyczne lub tradycję oddaje najwierniej charakterystyczne dla epoki rysy narodu lub jego warstwy, osiągając równocześnie wysoki stopień artyzmu. Za epopeję narodową uważa się w literaturze polskiej Pana Tadeusza A. Mickiewicza.

S. Sierotwiński, Słownik terminów literackich, Warszawa 1970

CECHY EPOPEI NARODOWEJ:

CECHY EPOPEI.doc

Zadanie domowe:

Każdy z uczniów losuje cytat, w którym różne wyrazy zapisane zostały wytłuszczonym drukiem. Zadanie polega na ustnym wyjaśnieniu wyróżnionego terminu (np. podaniem jego historii, pokazaniem zdjęcia itp.).

Polonez Ogińskiego

-------------------------

02.02.2022 rok

Temat: Imiesłowy - przypomnienie. 

Imiesłowy

TEORIA:

Partykułę nie z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy łącznie, np. niepowiadomiony, niewalczący.

Imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe

NOTATKA W ZESZYCIE:

Imiesłów przymiotnikowy to odmienna część mowy (nieosobowa forma czasownika), ma właściwości czasowników i przymiotników, oznacza czynność lub stan, ale odmienia się przed przypadki, liczby i rodzaje.

W zdaniu pełni funkcję przydawki lub jest częścią orzeczenia złożonego.

Wyróżniamy imiesłowy przymiotnikowe:

- czynne (końcówka -ący, -ąca itp.)

- bierne (końcówka -ny, -na, -ony, -ona, - ty, -ta itp.).

Imiesłów przysłówkowy

Jest to nieosobowa, nieodmienna forma czasownika, która występuje w zdaniu obok innego czasownika w formie osobowej i pełni funkcję okolicznika.

Partykułę nie z imiesłowami przysłówkowymi piszemy rozłącznie, np. nie mogąc, nie skończywszy.

Imiesłowowy równoważnik zdania

NOTATKA W ZESZYCIE:

Imiesłowy przysłówkowe mają właściwości czasowników, oznaczając czynność lub stan, podobnie jak przysłówki są nieodmienne.

Imiesłowy przysłówkowe dzielą się na:

- imiesłowy przysłówkowe współczesne - z końcówką: -ąc (np. idąc, myśląc),

- imiesłowy przysłówkowe uprzednie - z końcówką: -wszy, -łszy (np. zrobiwszy, skończywszy).

Imiesłowowy równoważnik zdania do taka konstrukcja, w której głównym elementem jest imiesłów przysłówkowy.

--------------------------

01.02.2022 rok

Temat: Przygotowujemy się do egzaminu ósmoklasisty - ćwiczenia (praca z testami).

Egz_j.pol_2021.pdf

-------------------------

31.01.2022 rok

Temat: Sprawiedliwe wyroki. Prawa boskie i prawa natury.

Cechy dobrego władcy.

Dyskusja - czy Balladyna byłaby dobrym władcą? Dlaczego?

Kto i o co oskarżał Balladynę? Jak brzmiał wyrok władczyni?

Moralność w "Balladynie" - wina zawsze pociąga za sobą karę.

--------------------------

05.01.2022 rok

Temat: Zmierzyć się z ideałem - ks. Jan Twardowski "Trochę plotek o świętych". Liryka - powtórka przed egzaminem.

święta Katarzyna ze Sieny

 św. Dominik

 św. Antoni Padewski

św. Łukasz

św. Joanna Molla

 Joanna Molla z córką

 św. Justyna z Padwy

Uznanie Boga za wartość najwyższą i punkt odniesienia dla wszystkich działań człowieka sprawiło, że sztuka średniowiecza koncentrowała się głównie na tematyce religijnej. Obrazy, freski i miniatury, przedstawiające sceny ewangeliczne lub związane z życiem świętych, miały kierować myśli człowieka ku Bogu i sprawom wieczności. Świętych, którzy stanowili wzór do naśladowania, przedstawiano w sposób wyidealizowany. W malarstwie byli ukazywani najczęściej na złotym tle, które symbolizowało boskość i chwałę wieczną, a ich głowy otaczał nimb (aureola).
Jednym z najbardziej znanych świętych chrześcijańskich jest święty Franciszek z Asyżu (ok. 1181–1226). W młodości, jako syn bogatego kupca włoskiego, prowadził dostatnie, pełne zabaw życie, lecz nagle postanowił je zmienić. Wyrzekł się wszelkich dóbr materialnych i rozpoczął życie wędrownego kaznodziei¹. Wraz z grupą towarzyszy założył zakon zwany żebraczym, gdyż mnisi ci mieli się utrzymywać jedynie z jałmużny². Postawa świętego Franciszka inspirowała artystów wielu późniejszych epok. Charakteryzowały ją żarliwa religijność i pokora, a także miłość do natury oraz głęboka afirmacja³ życia, zarówno w chwilach szczęścia, jak i smutku czy cierpienia.

Przeczytaj utwór Jana Twardowskiego (1915–2006) i zastanów się, w jaki sposób współczesny poeta ukazał świętość.

„Słodki w obyczajach, miły z natury, przyjemny w mowie, bardzo uprzejmy w zachęcaniu, jak najbardziej wierny w dochowaniu sekretu, roztropny w radzie, skuteczny w działaniu, upodobany przez wszystkich. Spokojny umysłem, słodki duchem, trzeźwy myśleniem, porwany kontemplacją, wytrwały w modlitwie i żarliwy we wszystkim. Szybki do przebaczenia, nieskory do gniewu. Lotny w pojmowaniu, znakomity w pamięci, subtelny w rozumowaniu, oględny w wyborze, a we wszystkim prosty. Surowy dla siebie, miłosierny dla innych, taktowny we wszystkim.

Był bardzo wymowny, o radosnej twarzy, łagodnego wejrzenia, wolny od gnuśności, pozbawiony wyniosłości. Średniego wzrostu, bliższy niskiemu, głowę miał średnio wielką i okrągłą, twarz raczej szczupłą i podłużną, czoło równe i małe, oczy średniej wielkości, czarne i szczere, włosy ciemne, brwi poziome, nos zgrabny, delikatny i prosty, uszy sterczące, lecz małe, skromnie płaskie, język łagodny, ognisty i ostry, głos potężny, słodki, jasny i dźwięczny, zęby spójne, równe i białe, wargi drobne i subtelne, brodę czarną, rzadko uwłosioną, szyję delikatną, barki proste, ramiona krótkie, dłonie wątłe, palce długie, paznokcie wydłużone, nogi cienkie, stopy małe, skórę delikatną, ciała bardzo mało, odzienie szorstkie, sen bardzo krótki, rękę bardzo hojną.

Ponieważ był bardzo pokorny, dlatego wobec wszystkich ludzi okazywał się łagodnym”.

[opis św. Franciszka autorstwa Tomasza z Celano, Wczesne źródła franciszkańskie, t. I, rozdz. XXIX, Warszawa 1981, s. 60–61].

Jan Twardowski

Trochę plotek o świętych

Święci – to także ludzie a nie żadne gąsienice dziwaczki
nie rosną krzywo jak ogórki
nie rodzą się ani za późno ani za wcześnie
święci bo nie udają świętych
na przystankach marznąc przestępują z nogi na nogę
śpią czasem na jedno oko
wierzą w miłość większą od przykazań
w to że są cierpienia ale nie ma nieszczęść
wolą klękać przed Bogiem niż płaszczyć się przed człowiekiem
nie lubią deklamowanej prawdy
ani klimatyzowanego sumienia
nie przypuszczają żeby z jednej strony było wszystko a z drugiej guzik z pętelką
stale śpieszą się kochać
znajdują samotność oddalając się od siebie a nie od świata
są tak bardzo obecni że ich nie widać
nie lękają się nowych czasów które przewracają wszystko do góry nogami
nie chcą być również umęczeni w słodki sposób jak na nabożnych obrazkach
niekiedy nie potrafią się modlić ale modlą się zawsze
chętnie wzięliby na indeks⁵ niejedną dobrą książkę
żeby bronić jej przed głupim czytelnikiem
nie noszą zegarków po to żeby wiedzieć ile się spóźnić
mają sympatyczne wady i niesympatyczne zalety
boją się grzechu jak fotela z fałszywą sprężyną
uważają że tylko pies jest dobry kiedy jest zły
nie mają i dlatego rozdają
tak słabi że przenoszą góry
potrafią żyć i nie dziwić się odchodzącym
potrafią umierać i nie odchodzić

Można o nich o wiele więcej pisać ale po co
trzymają się przyjaźni jak gawron gawrona
poznają późne lato po niebieskiej goryczce
słyszą na pamięć wilgi gwiżdżące przed deszczem
bawią ich jeszcze grzyby nieprawdziwe

Po nitce do kłębka

Nowe oblicza świętości 

1. Przedstaw swoje wrażenia po lekturze wiersza. Czy odbieramy go jako utwór poważny, czy raczej żart literacki, a może tekst poruszający istotne tematy, ale napisany dowcipnie, z humorem? Uzasadnij swoje stanowisko.
2. Powiedz, jakie cechy przypisuje się osobom powszechnie uważanym za święte.
3. Jacy są święci z wiersza Twardowskiego? Wylicz ukazane w utworze ich „sympatyczne wady i niesympatyczne zalety”. Czy któreś z nich cię zaskoczyły? Dlaczego tak lub dlaczego nie?
4. Sprawdź, co oznacza frazeologizm płaszczyć się przed kimś. Wytłumacz sens słów: „wolą klękać przed Bogiem niż płaszczyć się przed człowiekiem”. Przytocz inne frazeologizmy użyte w utworze.
5. Jak, według ciebie, wyglądają deklamowana prawda i klimatyzowane sumienie? Objaśnij przenośne znaczenie podanych epitetów.
6. Powiedz, na jaki aspekt życia świętych zwracają uwagę słowa: „są tak bardzo obecni że ich nie widać”. Zacytuj inne sformułowania, które mają charakter paradoksów, czyli zaskakujących sformułowań niezgodnych z powszechnym widzeniem świata, zestawienia sprzecznych pojęć. Spróbuj wyjaśnić, dlaczego wykorzystano te środki w opisie świętości.
7. Przedstaw stosunek tytułowych świętych do zmian zachodzących we współczesnym świecie. Zacytuj odpowiednie fragmenty.
8. Zaproponuj atrybuty, z którymi można by przedstawić współczesnych świętych.

Droga do doskonałości

9. Święci – według poety – „nie rodzą się ani za późno ani za wcześnie”. Powiedz, jaką rolę mają do odegrania we współczesnym świecie.

Zeszyt ćwiczeń: 1-5 / 42-43.

---------------------------

04.01.2022 rok

Temat: Przypomnienie i utrwalenie wiadomości o redagowaniu opowiadania. (2 godz.)

Materiały przygotowane na podstawie wskazówek ze strony: motylewdzienniku.pl

Aby powstało dobre opowiadanie - trzeba spełnić kilka warunków:

1. należy doskonale znać lektury, do których się nawiąże,

2. trzeba swoją pracę porządnie przemyśleć,

3. dobrze jest sporządzić plan opowiadania i podstawowe elementy świata przedstawionego;

- określ czas i miejsce akcji,

- zastanów się, które postacie literackie uczynisz bohaterami swojej pracy (tu: przypomnij sobie informacje dotyczące wyglądu, charakteru oraz przeżyć, do których będziesz nawiązywać),

- przemyśl, jaką narrację wybierzesz (narrator może być: świadkiem wydarzeń (3-cio osobowa) lub ich uczestnikiem (1-wszo osobowa)),

- stwórz zarys fabuły (tu: zawiązanie akcji, punkt kulminacyjny i rozwiązanie akcji),

- zastanów się, czego może uczyć twoja historia.

ĆWICZENIA:

W opowiadaniu egzaminacyjnym każdy uczeń powinien wykorzystać przynajmniej 6. spośród 10. tak zwanych elementów twórczych:

- czas wydarzeń,

- miejsce wydarzeń,

- elementy opisu (np. krajobrazu i / lub wyglądu postaci),

- elementy charakterystyki postaci,

- zwroty akcji (ciekawe wydarzenia / przygody),

- tzw. punkt kulminacyjny,

- puenta (zakończenie),

- dialog (rozmowa),

- monolog (rozważania jednej osoby),

- retrospekcja (przywołanie wydarzeń z przeszłości).

Każdy z tych elementów można zapisać np. na karteczce samoprzylepnej z konkretnym zdaniem, będącym realizacją danego punktu:

Mając tak przygotowane poszczególne elementy twórcze można rozpocząć redagowanie (a właściwie "składanie" opowiadania):

PAMIĘTAJ!

Bardzo ważne jest dobre zrozumienie tematu. Praca nie na temat - w całości oceniana jest na 0 punktów!!!

Na przykład: Dopisz dalsze losy bohaterów... to nie to samo, co zmień zakończenie utworu...

Dobrze jest więc "poćwiczyć" projektowanie losów bohaterów, np. według następujacego schematu:

Napisz opowiadanie o spotkaniu Świtezianki z dowolnym bohaterem utworu literackiego, w którym nimfa opowiada o najtrudniejszej decyzji w swoim życiu. Twoja praca powinna udowadniać dobrą znajomość obu lektur. 200 słów.

-------------------------

Balladyna

Balladyna - krzyżówka

Balladyna - test znajomości lektury

Balladyna - pytania sprawdzające

Balladyna - quiz

03.01.2022 rok

Temat: Maliny i zbrodnia, czyli o rywalizacji i władzy.

NaCoBeZu:

- znasz utwór Juliusza Słowackiego pt. "Balladyna",

- wskazujesz elementy świata przedstawionego: czas i miejsce akcji, bohaterów pierwszo- i drugoplanowych oraz epizodycznych,

- dzielisz postacie na realistyczne i fantastyczne,

- wymieniasz wątki i motywy przedstawione w utworze,

- omawiasz i rozumiesz symbolikę "Balladyny",

- charakteryzujesz poszczególnych bohaterów,

- wymieniasz cechy władcy "idealnego" - zestawiasz te cechy z postaciami Balladyny i Kirkora,

- wypowiadasz się na forum, przedstawiając swoje zdanie.

MATERIAŁY ZE STRONY KLP.PL

GENEZA

Dramat Juliusza Słowackiego „Balladyna” został napisany w 1834 roku, w czasie pobytu poety w Szwajcarii, w Genewie. Wydano go w Paryżu w 1839 roku.

Co zainspirowało Słowackiego? Geneza Balladyny

• sytuacja polskiej emigracji po powstaniu listopadowym,
• Makbet, szczególnie postać Lady Makbet,
• dawne pieśni i legendy.

Do stworzenia tego dramatu zainspirowała Słowackiego sytuacja polskiej emigracji po powstaniu listopadowym / 1830 – 1831 /. Rozproszyła się ona po krajach zachodniej Europy. Był to okres tzw. Wielkiej Emigracji. Jednocześnie środowisko podzieliło się na liczne ugrupowania i obozy, które toczyły ze sobą spory.

W tych okolicznościach Słowackiemu przyszła do głowy myśl, by napisać dzieło, które pokazywałoby „optymistyczną” przeszłość kraju. Myśl poety była zgodna z romantyczną historiozofią. Zakładała ona, że losy narodu i państwa polskiego zostały ustalone w chwili powołania go do istnienia wolą Boga.

Takie przekonanie spowodowało, że sięgnął po tematykę pozahistoryczną, legendarną, przypominającą Polakom tradycję i główne wartości, tchnącą optymizmem. Chciał to jednak zrobić w sposób niekonwencjonalny – posługując się ironią wobec otaczanej kultem tradycji. Powstało w ten sposób dzieło nowatorskie. Tego nowatorstwa Słowacki sam obawiał się. W jednym z listów pisze o „Balladynie” 

„(...) bo choć rzecz jest polska, ale nie patriotyczna, więc gotowa mi źle odpłacić...”

Po opublikowaniu „Balladyny” czytelnicy i krytycy rzeczywiście drwili z tego dramatu. Nie rozumieli, że ma być to uniwersalny, międzyepokowy model polskiego losu, fantastyczna legenda.
Poecie chodziło o refleksję nad prawami historii i zasadami narodowego losu, by z przeszłości można było wysnuć wnioski na przyszłość.

Badacze twórczości Słowackiego przypuszczają, iż postać Balladyny powstała pod wpływem twórczości Szekspira, zwłaszcza Makbeta. Pomysł „malinowego konkursu" Słowacki zaczerpnął z ballady Aleksandra Chodźki - Maliny. Obaj skorzystali z dawnych pieśni i legend, w których już kiedyś pojawiał się ten motyw.

-------------------------------

GATUNEK

"Balladyna" to dramat romantyczny. Z założenia więc może zawierać w sobie inne gatunki literackie. 

Cechy dramatu romantycznego na przykładzie Balladyny

• niezależne od siebie lub luźno epizody: np. tragizm Balladyny i wątek Filona - wędrownego poety; 
• rezygnacja z klasycznej zasady jedności miejsca, czasu i akcji: Akcja Balladyny toczy się w kilku miejscach - nad jeziorem Gopło, w lesie, na zamku Kirkora, w domu Pustelnika, pod murami Gniezna, w domu Aliny i Balladyny. Czas akcji obejmuje 4 dni, wspomniana jest jednak legenda korony Lecha. Akcja właściwa przerywana jest wątkami pobocznymi;
• sceny monumentalne przeplatane lirycznymi lub kameralnymi: wątek Grabca komiczne życie i tragiczna śmierć, Epilog, w którym Publiczność wyrzuca ze sceny Wawela - dziejopisarza; 
• złamanie antycznej zasady decorum - pomieszanie komizmu (historia Grabca) i tragizmu (krwawa droga Balladyny do władzy), patosu i groteski, realizmu i fantastyki (Balladyna i Goplana); 
• mieszanie ze sobą różnych konwencji stylistycznych i gatunkowych (synkretyzm gatunkowy): dramat (dialogi, podział na akty, brak narratora, tragizm postaci), ballada (wydarzenia i postaci fantastyczne, wątki legendarne, wierzenia, przesądy ludowe).

Możemy jednak odnaleźć w Balladynie również niektóre cechy klasycznego dramatu antycznego:

• kompozycja Balladyny jest zamknięta (w dramacie romantycznym często występuje kompozycja otwarta). Żaden z wątków nie może być kontynuowany. Ostatnia scena jest ewidentnym podsumowaniem, a dzięki ramie dedykacji – prologowi i epilogowi twórca zaakcentował autonomiczność i jednorazowość dzieła; 
• klasyczna budowa dramatu: prolog (list dedykacyjny), pięć aktów, epilog;
• tragizm postaci: postacie naznaczone tragizmem, a ich życie podporządkowane jest siłom wyższym (w Balladynie zapalnikiem tragicznych zdarzeń jest "splątanie ludzkich losów" przez Goplanę - nimfę wodną, a piorun jest symboliczną karą za wyrządzone winy);
• brak narratora: postacie i wydarzenia wprowadzane są "na scenę" przez didaskalia, a szczegóły poznajemy przez dialogi.

-----------------------------

MATERIAŁY ZE STRONY: PLATFORMA EDUKACYJNA MEiN.

"Balladyna"

Dlaczego Balladyna? 

Imię „Balladyna” nawiązuje do terminu „ballada”.

W chacie wdowy 

Po przeczytaniu cytowanego fragmentu dramatu Balladyna odpowiedz na pytania i wykonaj w zeszycie polecenia.

----------------------------

20.12.2021 rok

Temat: Style funkcjonalne.

NaCoBeZu:

- znasz następujące style: naukowy, urzędowy, potoczny, artystyczny, publicystyczny oraz ich cechy charakterystyczne,

- rozróżniasz i nazywasz testy pisane w różnych stylach.

TREŚCI Z PODRĘCZNIKA WSiP "BLIŻEJ SŁOWA":

Styl to sposób wysławiania się w mowie lub piśmie przejawiający się w doborze środków językowych.
Ich wybór zależy m.in. od charakteru tekstu i okoliczności jego powstania, przewidywanego odbiorcy oraz intencji autora.
W zależności od celu wypowiedzi można wyróżnić style funkcjonalne:
naukowy, urzędowy, potoczny, artystyczny, publicystyczny.

Styl naukowy
występuje w pracach naukowych i publikacjach popularyzujących wiedzę. Charakteryzuje się dążeniem do jednoznaczności i precyzji sformułowań. Cechują go:

• stosowanie słownictwa specjalistycznego, terminów naukowych, podawanie danych;
• obecność tabel, wykresów, cytatów;
• częste występowanie zdań wielokrotnie złożonych (zazwyczaj podrzędnie);
• obiektywizm przejawiający się w nieużywaniu sformułowań wyrażających emocje i oceniających opisywane zjawiska.

Styl urzędowy
jest stosowany w różnego rodzaju instrukcjach, pismach urzędowych, zarządzeniach i podaniach.
Cechuje go bardzo duża schematyczność języka. Dla tego stylu charakterystyczne są:

• występowanie słownictwa wyrażającego nakazy i zakazy;
• stosowanie utartych zwrotów, np. Zwracam się z prośbą...;
• częste używanie nieosobowych form czasownika oraz strony biernej;
• oficjalność, brak słów wyrażających emocje.

Styl potoczny
jest używany głównie w życiu codziennym, w swobodnych rozmowach.
Cechuje go brak ścisłych sformułowań i dążenie do skrótowości. Dla tego stylu typowe są:

• występowanie kolokwializmów, frazeologizmów, neologizmów, zapożyczeń;
• dominacja dialogu;
• częste stosowanie zdań pojedynczych, równoważników zdań, wypowiedzeń urwanych, niepełnych;
• obecność wyrazów nacechowanych emocjonalnie (zdrobnień i zgrubień).

Styl artystyczny
jest spotykany w dziełach literackich. Cechują go:

• różnorodność słownictwa;
• bogactwo środków stylistycznych;
• oryginalna metaforyka;
• stosowanie rozmaitych struktur zdaniowych;
• wyrażanie emocji.

Styl publicystyczny
jest typowy dla tekstów dziennikarskich. Ze względu na różnorodną tematykę podejmowaną w środkach masowego przekazu nie ma ściśle określonych ram dotyczących słownictwa i sposobu wypowiedzi. Przypomina na ogół style potoczny i artystyczny, czasem przybiera charakter popularnonaukowy. Cechują go:

• wykorzystywanie elementów perswazyjnych;
• skłonność do używania wyrazów i związków wyrazowych o charakterze emocjonalnym, subiektywnym i oceniającym;
• stosowanie dobitnych sformułowań i elementów mowy potocznej.

1. Powiedz, w jakim stylu zostały napisane poniższe teksty. Wskaż charakterystyczne środki językowe użyte w każdym fragmencie.

Pies domowy, canis familiaris, to najstarsze zwierzę domowe, rozpowszechnione na całym świecie, pochodzenia raczej polifiletycznego. Praprzodkami psa domowego były formy psów znane ze szczątków kostnych różnych okresów paleolitu. W wyniku mniej lub bardziej świadomej selekcji i krzyżowania wyhodowano ponad 400 ras i odmian różniących się wzrostem, wagą, użytkowością, umaszczeniem i innymi cechami. Żyje ok. 20 lat; całkowitą sprawność psychiczną i fizyczną zachowuje do 8–9 lat. Dojrzałość płciową osiąga między 6 a 10 miesiącem życia, zaś dojrzałość fizyczną – w wieku 1,5–2 lat.

Pewnego mroźnego wieczoru pan Kowalski wracał do domu po dniu jak co dzień mozolnym, trudnym, nieciekawym. Szedł powoli, krokiem ociężałym. Smętny. Rozmyślał nad sensem swojego życia. W zadumie spojrzał w okna swojego mieszkania. Wszędzie dookoła paliło się światło, okna zdawały się lśnić ciepłem. Tylko na pierwszym piętrze z lewej strony – ciemno, mroźno, pusto… Podmuch lodowatego wiatru przywiał ponure myśli. Na świecie był sam. Całkiem sam. Żadnej bratniej duszy. Jedynie jamnik Wasyl… Tylko takiego miał przyjaciela…
Zrezygnowany wszedł do klatki. Ospale zaczął wspinać się na pierwsze piętro. Zapowiadał się kolejny nudny wieczór przed telewizorem wśród brudnych naczyń i walającej się dookoła sierści Wasyla. Z zadumy wyrwało go bardzo dziwnie brzmiące szczekanie. Z duszą na ramieniu zaczął szukać kluczy. Są. Drżącą ręką próbował otworzyć drzwi do mieszkania. Nagle światło zgasło. Klucze wypadły mu z ręki. Sam nie wiedział, jak się znalazł w mieszkaniu. To, co zobaczył, przeszło wszelkie wyobrażenia. Ze wszystkich kątów wypełzały małe szczenięta. Ślepe stworzonka zaczęły wić się u jego nóg. A pośrodku pokoju dumnie wyjący Wasyl. Pan Kowalski zemdlał…
Zagadka psa Wasyla, który powił dwanaścioro szczeniąt, nie została rozwiązana do dziś.

– Pani kochana, co tu się u nas podziało!
– Mów, pani.
– Kowalskiemu urodziło się dwanaście psów.
– Rany boskie! To niemożliwe. Temu spod trzynastki?
– Tak, tydzień temu. Teraz zwariować można od tego szczekania.
– Czekaj pani, przecież on miał psa.
– No miał. I urodziły mu się szczenięta.
– Psa! Miał psa, nie sukę!
– Fakt. To ci dopiero!

Do Prezesa
Spółdzielni Mieszkaniowej

Zwracamy się z prośbą o natychmiastową interwencję władz Spółdzielni w sprawie pana J. Kowalskiego, mieszkającego w bloku nr 25 przy ul. Wesołej.
Pan Kowalski trzyma w mieszkaniu 13 psów, które nieustannie zakłócają spokój mieszkańcom. Nie do zniesienia jest też fetor, który roznosi się po całej klatce schodowej.
Prosimy o pomoc, gdyż nasze prośby kierowane do pana Kowalskiego są ignorowane.

Mieszkańcy bloku nr 25, ul. Wesoła

Wczoraj do redakcji naszej gazety zadzwoniła mieszkanka Świątkowa i opowiedziała historię, która brzmiała tak nieprawdopodobnie, że na miejsce wysłaliśmy reportera. Zwykłe podmiejskie osiedle, jakich w Polsce wiele. Czteropiętrowy blok, zamieszkany przez kilkadziesiąt rodzin. Na pierwszym piętrze w środkowej klatce mieszka pan Kowalski, właściciel psa – jamnika. Chciałem porozmawiać z panem Kowalskim. Nie wpuścił mnie do mieszkania. Opowiadać zaczęli sąsiedzi.
– Wszystko było w porządku do zeszłego roku. Kowalski wychodził na spacer ze swoim jamnikiem. Kłaniał się wszystkim. Był to miły i uprzejmy człowiek. Dziś nie chce z nikim rozmawiać.
– Kiedyś w nocy obudziło nas dziwne szczekanie. Nikt nie wiedział, co się dzieje. Po dwóch miesiącach wszystko się wyjaśniło. Kowalski wyszedł na spacer z jamnikiem i dwunastką szczeniąt drepczących mu u nogi.
– Wszyscyśmy osłupieli. Kowalski opowiadał jakieś bzdury, że został wyróżniony przez los i jego pies – niech pan posłucha – pies – się oszczenił!
Pan Kowalski nie przyjął zaproszenia na rozmowę. Od tygodnia nie wychodzi z domu. Ani on, ani jego psy!…

2. Wymyśl historię nastoletniego hakera, który nielegalnie zdobył informacje o planowanym napadzie na bank. Napisz na ten temat pięć wypowiedzi – każdą w innym stylu.
3. Połącz cechy dobrego stylu wymienione w ramce ze wskazówkami, jak daną cechę osiągnąć.
    

   dynamizm • jasność • konkretność • konstrukcyjność • prostota • stosowność • zwięzłość

   • Nie rozwijaj jednocześnie dwóch wątków.
   • Unikaj wypowiedzi pretensjonalnych.
   • Zaskocz czytelnika ciekawym zestawieniem myśli.
   • Unikaj zbędnych słów.
   • Dobierz środki językowe, które będą oddziaływać na zmysły.
   • Komponuj tekst w sposób spójny i wyrazisty.
   • Dobieraj środki językowe odpowiednie do formy wypowiedzi.
4. Wybierz spośród podanych wyżej cech cztery, które uznajesz za najważniejsze. 

Zeszyt ćwiczeń: 1-4/109, 5-6/110