Το Μάιο του 1822, στη θέση Σκλαβόκαμπος Μαλεβιζίου, οι Ανωγειανοί νίκησαν τους Τούρκους, με αρχηγό τους το Βασίλη Σμπώκο. Το γεγονός όμως αυτό, στάθηκε αφορμή και στις 14 Ιουλίου του 1822, ο Σερίφ Πασάς που βρήκε το χωριό ερημωμένο, με τους κατοίκους του να πολεμούν στη Μεσσαρά, το υπέβαλε σε λεηλασία και πυρπόληση. Έτσι ξεκίνησε η μαρτυρική ιστορία του χωριού.

Λίγο πριν από την επανάσταση του 1866, τελέστηκε στα Ανώγεια η συνέλευση για την εκλογή αντιπροσώπων των οπλαρχηγών της Ανατολικής Κρήτης.

Το ίδιο έτος, τρεις Ανωγειανοί άνηκαν στους πεσόντες του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου, με το οποίο ηρωικά αποκρούστηκε η απόπειρα κατάληψής του από τον Σερίζ πασά. Σήμερα οι κάτοικοι των Ανωγείων, θεωρούν ως πυρπολητή της Μονής Αρκαδίου, τον Εμμανουήλ Σκουλά και όχι τον Κωνσταντίνο Γιαμπουδάκη, στον οποίο έχει ευρέως έκτοτε αποδοθεί η πράξη^.

Το 1867 ο Ομέρ πασάς κατέλαβε τ' Ανώγεια και το Νοέμβριο του ίδιου έτους ο Ρεσίζ πασάς προέβη στην πυρπόλησή τους, δεύτερη φορά στην ιστορία του χωριού και 45 μόλις χρόνια μετά από την πρώτη. Οι κάτοικοι των Ανωγείων έλαβαν μέρος στην επανάσταση του 1897 καθώς και στους υπόλοιπους απελευθερωτικούς αγώνες.

Η μεγάλη όμως και παγκοσμίου σημασίας δράση των κατοίκων συνέβη κατά τη Μάχη της Κρήτης και την Εθνική Αντίσταση.

Το 1941 ιδρύθηκε στα Ανώγεια, η Επιτροπή Απελευθερωτικής Δράσης. Τα Ανώγεια ήταν ο πυρήνας της Αντίστασης στην Κρήτη και κατά την απαγωγή του Γερμανούη Στρατηγού Κράιπε στα Ανώγεια ανέλαβαν να τον φυγαδεύσουν στην Αφρική. Γεγονός το οποίο στάθηκε δυσμενής αφορμή και στις 13 Αυγούστου 1944, ο διοικητής του φρουρίου Κρήτης, Χ. Μίλλερ διέταξε την ισοπέδωση των Ανωγείων και την εκτέλεση κάθε άρρενος Ανωγειανού που θα βρεθεί σε απόσταση 1 χλμ.

  

Έτσι, στις 13 Αυγούστου του 1944, τρία τάγματα Γερμανών περικύκλωσαν τα Ανώγεια και έβαλαν φρουρές στα γύρω υψώματα. Συνέλαβαν 80 υπερήλικες και τους έστειλαν στο Ηράκλειο, ενώ εκτέλεσαν 9 άνδρες. Ανατίναξαν τα σπίτια με δυναμίτη, άναψαν φωτιά και 800 περίπου σπίτια μετατράπηκαν σε χαλάσματα, ενώ κάηκαν και 6 γυναίκες. Το μίσος και η βαρβαρότητα κατά τη διάρκεια των 22 ημερών ολοκαυτώματος των Ανωγείων ξεπερνά κάθε όριο λογικής και φαντασίας. Αρκετοί γέροντες και γυναίκες που έμειναν κρυπτόμενοι στο χωριό και άρρωστα παιδιά που δεν μπορούσαν να μετακινηθούν, καίγονται ή καταπλακώνονται από τα ερείπια και οποιοσδήποτε κινούμενος στόχος τίθεται στο στόχαστρο των Γερμανών.

Το 1946, η πολιτεία τίμησε τα Ανώγεια με την απονομή του πολεμικού Σταυρού Α' τάξεως, για τις καταστροφές με τις οποίες επλήγησαν καθώς και για τον ηρωισμό τους. Το επόμενο έτος, η κοινότητα, τιμής ένεκεν, αναγνωρίστηκε ως Δήμο Ανωγείων.

Χάρη στο σεβασμό και την αγάπη που αποδίδουν οι Ανωγειανοί στην πολιτιστική κληρονομιά, στα ήθη και στα έθιμά τους, τα Ανώγεια θεωρούνται το επίκεντρο του σύγχρονου Κρητικού πολιτισμού. Από την περιοχή αυτή κατάγονται οικογένειες με σημαντική προσφορά στην Κρητική και στην ευρύτερη Ελληνική παράδοση. Ενας απο τους σπουδαιοτερους ελληνες τραγουδιστες ολων των εποχων, ο Νίκος Ξυλούρης , τα αδέλφια του, ο παγκοσμιως διασημος οργανοπαιχτης λυραρης και ερμηνευτης άρης Βασίλης Σκουλάς, ο Νικηφόρος Αεράκης, ο Μανώλης Πασπαράκης κ. α. αποτελούν μόνο ένα δείγμα της πλούσιας πολιτιστικής σποράς των Ανωγείων στον σύγχρονο και παγκόσμιο πολιτισμό.

Ω! Παναγιά μου Ανωγειανή που ‘σουν αυτή την ώρα…
Όντεν εβάναν τη φωθιά στα ξακουσμένα Ανώγεια.

Today we presented elements of culture and history to the Geopark of Psiloritis. The history of this place is characterized by the fact that its inhabitants, as always and free as Greeks and Cretans, resisted all who defended their freedom. The largest village of Geopark and the area, Anogia, as well as the whole of Crete and Greece, paid a great deal of bounty and a great honor to their bravery and their mood for freedom and independence.

Anogia was pre-established before 1182, when Crete was divided into the twelve feudal families of Byzantium and was given as a feud to the family of Phokades - later Kallergians. At that time they also acquired the name "Vassilika Anogia", as they belonged to the royal rulers. Thus, it appears that Anogia existed during the Second Byzantine period before the Venetian domination.
During the Venetian domination, Anogia is not mentioned as a center of Revolutionaries, like other parts of Crete.

In May 1822, at Sklavokampos Malevizi, the Anogiani defeated the Turks, with their leader Vassilis Smpokos. This fact, however, was the cause of the July 14, 1822, when Serif Pasha, who found the village deserted, with its inhabitants fighting in Messara, put it in pillage and fire. This is how the martyr history of the village began.

Shortly before the 1866 revolution, an assembly was convened in Anogia for the election of representatives of the chieftains of Eastern Crete.

In the same year, three Naomians belonged to the victims of the Holocaust of Arkadi, with which he was heroically repulsed by his attempt to occupy the island of Seris Pasha. Today the inhabitants of Anogia consider Emmanuel Skoulas, not Constantine Yamboudakis, as a fireman of the Monastery of Arkadi, to whom the act has been widely attributed since then.

In 1867, Omer Pasha captured Anogia and in November of the same year, Resis pasha burned them, a second time in the village's history and only 45 years after the first. The inhabitants of Anogia took part in the revolution of 1897 as well as in the other liberation struggles.

The great but global action of the inhabitants happened during the Battle of Crete and the National Resistance.

In 1941, the Committee of Liberation Action was established in Anogia. Anogia was the core of the Resistance in Crete and during the kidnapping of the German General Craig in Anogia they took over to flee him to Africa. A fact that was unfavorable and on August 13, 1944, the commander of the fortress of Crete, Ch. Miller, ordered the leveling of Anogia and the execution of every male Anogia who would be at a distance of 1 km. Thus, on August 13, 1944, three battalions Germans encircled Anogia and placed guards at the surrounding hills. They arrested 80 elders and sent them to Heraklion, while 9 men were executed. They blew the houses with dynamite, ignited fire and about 800 houses were turned into ruins, while six women were burned. Hate and barbarity during the 22-day holocaust of Anogia surpasses every limit of logic and imagination. Several elders and women who were left behind in the village and sick children who could not move, burn or fall from the ruins, and any moving target is targeted at the Germans.
Two children and twenty-five men and women are executed or plundered by the ruins. The remaining men escaped to Psiloritis to be saved.

From 1941 to 1944, in the struggle against the German conquerors, a total of 104 Anogians were killed.

In 1946, the state honored Anogia with the assignment of the 1st Cross of War, for the destructions they suffered and for their heroism. The next year, the honorable community was recognized as the Municipality of Anogia.

Thanks to the respect and love attributed by Anogia to their cultural heritage, to their manners and customs, Anogia is considered the center of modern Cretan culture. From this area originate families with significant contribution to the Cretan and to the wider Greek tradition. One of the most prominent Greek singers of all time, Nikos Xilouris, his brothers, the world-famous composer and performer Antonis (Psarantonis) and Yannis Xylouris, the great singer and lyricist Vassilis Skoulas, Nikephoros Aerakis, Manolis Pasparakis, a. are only a sample of the rich cultural sowing of Anogia in modern and global culture.

  

Στα Ανώγεια επισκεφθήκαμε και το σπίτι στο οποίο μεγάλωσε ο μεγάλος Τραγουδιστής Νίκος Ξυλούρης.

In Anogia we also visited the house where the great Singer Nikos Xylouris grew up.

 

Όταν έφυγε από τη ζωή ο Νίκος Ξυλούρης, 8/2/1980,έκλαψε όλη η Ελλάδα αλλά περισσότερο το χωριό του.

When Nikos Xylouris left life, 8/2/1980, he was crying all over Greece, but more of his village.